Eski Oyunlarda Görüntü Kalitesini Artırın: DSR ve DLDSR Nasıl Kullanılır?

NVIDIA, Tensor Çekirdeği‘ni birinci olarak Turing mimarisi, yani GeForce RTX 20 serisiyle birlikte tanıtmıştı. Bu çekirdekler daha sonra piyasaya sürülen tüm ekran kartlarında kullanıldı, değeri her geçen gün artmaya devam ediyor. Tensor üniteleri ekseriyetle yapay zeka iş yüklerini hızlandırmak için kullanılıyor ve DLSS teknolojisi için çok değerli olduğunu biliyoruz. Öte yandan, DLDSR (Deep Learning Dynamic Üstün Resolution-Derin Öğrenme Dinamik Muhteşem Çözünürlük) olarak isimlendirilen bir teknoloji daha var.

DLSS ile karıştırılmaması gereken DLDSR, tekrar yapay zeka algoritmalarından yararlanıyor. Pekala birinci olarak 2022 yılının başlarında tanıtılan bu özellik bize ne üzere artılar sağlıyor?

DLDSR teknolojisi, eski DSR’yi (Dynamic Muhteşem Resolution) geliştirmeyi amaçlayan bir üst örnekleme tekniği olarak karşımıza çıkıyor. Desteklenen oyunları monitörünüzün doğal çözünürlüğünden daha yüksek bir çözünürlükte işliyor, akabinde imgeyi monitörün doğal çıkışına sığacak formda küçültüyor. Böylece daha az titreme ve daha yeterli kenar yumuşatma sağlanarak daha üstün manzara kalitesi sağlanıyor.

Çözünürlük tarafında geliştirmeler yapan özellik yeni bir Game Ready şoförüyle kullanıma sunulmuştu. DLDSR, NVIDIA Denetim Paneli üzerinde bulunan DSR seçeneğinin yapay zeka ile geliştirilmiş bir versiyonu.

Yeşil gruba nazaran DLDSR’nin altörnekleme sistemi ve yapay zekası, olağan DSR’ye nazaran daha az girdiye ve gelişmiş manzara kalitesine imkan tanıyor. DLDSR 2.25X’in manzara kalitesi DSR 4X ile karşılaştırılabilir, fakat performansta da artış var.

Hem DLSS hem de DLDSR, RTX GPU’lardaki Tensor çekirdeklerini kullanıyor olsa da ikisi de farklı emellere hizmet ediyor. DLSS, performans kazanmak için manzarayı doğal çözünürlükten daha düşük bir çözünürlükte işler ve akabinde Tensor çekirdekleri doğal manzara kalitesinin tamamını olmasa da bir kısmını muhafazaya yardımcı olarak imgeyi monitörün doğal çözünürlüğüne yükseltir.

DLDSR ise bunun tam aksisini yapmakta. Daha yüksek çözünürlüklü bir imgeyi düşük olacak halde ölçeklendiriliyor. Bu nedenle GPU gücünün oyuna göre daha güçlü olduğu alanlara uygun ve manzara kalitesi artırılarak göz zevkini geliştirmek hedefiyle kullanılıyor.

Çözünürlük odaklı teknik Starcraft üzere çok zorlayıcı olmayan ve birden fazla vakit vasat kenar yumuşatma tahlillerine sahip olan eski oyunlarda işe yarayabiliyor. Bununla birlikte, ağır AAA oyunlar olmasa da eski sayılmayan, PREY yahut Resident Evil Remake serisi üzere hoş görsellerle birlikte GPU’larda yeterli performans gösteren oyunlar için de başarılı sonuçlar verebilir.

Düşük tempolu oyunlarda doku kalitesinden ışıklandırma ve gölgelere kadar detaylar dikkat çeker. DLDSR ise grafik özelliklerinin daha fazla öne çıkmasını sağlayor, göz zevkini geliştiriyor. Teknolojiyi 1080p monitörlerde kullanmak biraz daha mantıklı çünkü yüksek çözünürlüklerde süreç gücü had safhaya çıkıyor.

DLDSR’yi kare suratının FPS oyunları kadar kıymetli olmadığı tek oyunculu oyunlarda da etkinleştirebilirsiniz. Örneğin çevrimdışı bir oyunda 60 FPS’yi hedefleyerek imaj kalitesini GPU gücünün müsaade verdiği kadarıyla yükseltebilirsiniz. GPU ve monitör kombinasyonunuza bağlı olarak, genelde akıcı oyun için “60 FPS” bedeli temel olarak kabul edilir. Ekran kartınız yüksek kare suratlarına çıkıyorsa gücünden yararlanabilir, manzara kalitesini bir üst noktaya taşıyabilirsiniz. Ayrıyeten DLDSR’nin her oyunda çalıştığını, DLSS’nin ise geliştiricilerin oyuna özel bir uygulama gerektirdiğini hatırlatalım.

DSR ve DLDSR, daha yüksek çözünürlükte sürece yaptıkları noktaya kadar temelde tıpkı, fakat bunun dışında büsbütün farklı teknolojiler. Geçmişte de kullanılan DSR, daha yüksek çözünürlüklü imgeyi monitöre sığdırmak için “yüksek kaliteli (Gauss) filtre” uyguluyor. Daha gelişmiş DLDSR teknolojisine gelince, bu vazife için bir çeşit makine tahsili filtresi kullanılmakta.

Uzun vakittir var olan DSR’yi kullanabilmek için GeForce GTX 700 serisi (Maxwell mimarisi) yahut daha yeni bir ekran kartı gerekiyordu. DLDSR için Tensor çekirdekleri kural olduğundan ötürü en az GeForce RTX 2000 serisi (Turing mimarisi) bir kart gerekiyor.

DLSDSR’yi faal etmek için şu adımları izleyin:

• Masaüstüne sağ tıklayarak NVIDIA Kontrol Masası‘nı açın.
• Sol menüden “3D Ayarlarının Yönetilmesi” seçeneğine tıklayın.
• Karşınıza çıkan listeden “DSR – Çarpanlar” kısmındaki “Off” ayarına tıklayarak DSR ve DLDSR’yi aktifleştirebilirsiniz. “DL ölçeklendirme” DLDSR, “Eski tip ölçeklendirme” ise DSR teknolojisini temsil ediyor.
  
• Kullanmak istediğiniz çözünürlük ayarına nazaran birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz. Burada esasen monitörünüzün doğal çözünürlüğünün çarpanları olan çeşitli DSR ayarları bulacaksınız. Her biri, daha sonra oyun ayarlarında uygulayabileceğiniz yeni bir çözünürlük demek.
• İlk iki çarpan derin öğrenmeyi kullanıyor ve sadece RTX ekran kartlarında mevcut. 4x’e kadar olan öbür seçenekler ise DSR’yi kullanmakta.

DSR, render süreci monitörün doğal çözünürlüğünün tam sayı faktörü olan bir çözünürlükte yapıldığında daha yeterli çalışır. 1080p monitör kullanıldığında, 1920×1080 ızgaranın her bir pikseli 4K DSR ile işlenmiş imgenin 4 pikselinden elde edilen bilgilere dayanarak üretildiği için 4x DSR çarpanı ülküdür. Lakin kestirim edebileceğiniz üzere, 4K’yı oynanabilir bir kare suratında işleyebilmek için gereğince güçlü bir GPU gerekli. DSR için bir tamsayı faktörü kullanılmadığında imgede bozulma olabilir ve kenar yumuşatma daha zayıf uygulanabilir.

NVIDIA, bunun üstesinden gelebilmek, kullanılan Gauss filtresinin yoğunluğunu denetim etmek için DSR-Düzgünlük (DSR-Smoothness) ayarı ekledi. Bu ayar DSR’nin çabucak altında yer alıyor. Pürüz ayarı üst çekildiğinde, genel olarak daha bulanık imaj kıymetine imajdaki yapay bozulmalar daha az fark edilir hale geliyor.

Öte yandan DLDSR tarafından kullanılan makine tahsili filtresi, 1,78x ve 2,25x üzere tamsayı olmayan çözünürlük seçenekleri içeriyor. Fakat burada biraz evvel bahsettiğimiz tamsayı eşitlik sorunu bulunmuyor ve kenar yumuşatma konusunda daha güzel sonuçlar elde ediliyor.

Bir hatırlatma olarak, oyun içinde görüntü kaydı yahut ekran imajı aldığınızda DSR yahut DLDSR’nin tesirleri sonuca yansımıyor. DSR ya da DLDSR fark etmeksizin her ekran manzarası birebir görünüyor.

Özetle DLDSR daha düzgün sonuçlar üretebiliyor, lakin küçük bir ayrıntı var. Derin öğrenme filtresi çok sertleştirilmiş bir imaj üretiyor. Bu herkes için çok kıymetli olmasa da sertliğin yoğunluğunu DSR-Düzgünlük seçeneğiyle ayarlayabilirsiniz.

Çeşitli DSR ve DLDSR çözünürlükleri ortasındaki performansı karşılaştırmak için Ryzen 5600X işlemci ve RTX 2060 ekran kartına sahip sistemde Windows 10 kullanıldı. Performans ölçümleri Shadow of the Tomb Raider’da en yüksek ön ayarlarda yapıldı:

Beklendiği üzere DSR ve DLDSR kullanırken doğal 1080p’ye nazaran değerli bir performans düşüşü var. Bu özellikler faal edildiğinde oyun daha yüksek çözünürlükte işleniyor, iş yükü artıyor.

NVIDIA, “DLDSR 2.25X imaj kalitesinin DSR 4X ile karşılaştırılabilir olduğunu, ayrıyeten daha yüksek performansa sunduğunu” sav etmişti. Performans katiyetle daha yeterli.

Yukarıda NVIDIA tarafından paylaşılan Prey ekran manzaraları var. Dikey ve yatay çizgilere, örneğin tavanda yer alan tellere daha yakından bakın. 1620p DLDSR, bunları doğal 1080p çözünürlükten çok daha yeterli bir biçimde yine oluşturmayı başarıyor ve birebir vakitte performansta da büyük bir artışla 4K DSR’ye çok yaklaşıyor.

Bir oyun DLSS’yi destekliyorsa, doğal kaliteden daha düzgününü elde ederken performans kaybının bir kısmını geri kazanmak için DLDSR ile birlikte kullanmak düzgün bir fikir olabilir. DLDSR aslında DLSS’yi daha yüksek temel çözünürlük kullanmaya zorlüyor. Zira DLSS oyunun render çözünürlüğünün bir kısmını kullanıyor ve sonuç olarak daha pak bir imaj üretiyor. Dahası, bilhassa oyunda TAA başarılı formda kullanıldığında DLSS’nin bazen sahip olduğu kenar yumuşatma özelliğinden de yararlanabiliriz.

Bazı oyunlar ek bir kenar yumuşatma usulü olarak grafik ayarları menüsünde bir çözünürlük ölçeklendirme yahut manzara ölçeklendirme ayarı sunmakta. Burada aslında render sürecinin gerçekleştirileceği doğal çözünürlüğün yüzdeki belirleniyor ve ardından imaj üstte bahsettiğimiz biçimde küçültülüyor.

Çözünürlük ölçeklendirme, sürücü/donanım seviyesinde çalışan bir tahlilden çok oyun içi bir tahlil olduğundan DLDSR’den farklı. Ayrıyeten ölçeklendirme filtrelemesine yardımcı olmak için rastgele bir hudut ağı kullanmadığından DSR ile benzeri grafik meselelerine yol açabilir.

Genel olarak DLDSR tercih edilmeli, lakin oyun motoruna ve nasıl uygulandığına bağlı olarak imaj ölçeklendirme belli bir oyun için daha güzel olabilir. Bu nedenle her ikisini de deneyip kararı kendiniz vermelisiniz.

Oyuna bağlı olarak DLDSR kullanırken birkaç problemle karşılaşabilirsiniz. Kimi durumlarda imaj yanlışsız halde ölçeklenmeyebilir ve oyun ekranının monitörünüze sığmayacak kadar büyük görüntülenebilir. Süreksiz tahlil olarak, ölçeklemenin hangi aygıtta gerçekleştirileceğini gösteren varsayılan monitör ayarını GPU olarak değiştirebilirsiniz. Ayrıca tüm programların tam olarak bu ölçeklendirme modunu kullandığından emin olmak için onay kutusunu işaretleyebilirsiniz.

Bunun için Ekran kısmı altından “Masaüstü boyutunu ve pozisyonunu ayarla” seçeneğine tıklayın. Süreksiz tahlili kullandığınızda bazen öbür oyunlar bozulabilir. Yani oynadığınız oyuna bağlı olarak ölçeklendirme modunu her seferinde değiştirmeniz gerekebilir.

Değişken yenileme suratına sahip bir monitörde DLDSR kullanırken G-Sync fonksiyonu çalışmayı durdurabilir. Bu sorunu NVIDIA Kontrol Masası üzerinden pencereli ve tam ekran modu için G-Sync’i aktifleştirerek çözebilirsiniz.

G-Sync’in olması gerektiği üzere çalıştığından emin olmak için; monitörün ekran manzarasından kare suratı sayacını aktifleştirmek ve oyunun kare suratına nazaran değişip değişmediğini denetim edebilirsiniz.

Monitörün gerçek yenileme suratını gösterirken RTSS üzere araçlar sırf GPU’nun kare suratı çıkışını rapor eder. Son olarak, DLDSR her türlü uygulamanın (örneğin RTSS, NVIDIA Frameview, Steam’in arayüzü vb.) doğal çözünürlük kullanıldığında olduğundan daha küçük görünmesine neden olur, zira bunlar da ölçeklenir. Durumun oynadığınız oyuna ve kullandığınız monitöre nazaran değişiklik gösterebileceğini, karşınıza üstte belirtilen meselelerin karşınıza çıkabileceğini unutmayın.

NVIDIA DLDSR, nispeten güçlü diyebileceğimiz ekran kartlarıyla oyun tecrübesini daha keyifli hale getirmemizi sağlayan yeni bir özellik. Sayısız oyun var ve bunların hepsi GPU’nun gücünü tam olarak kullanmıyor. Biz de kalan boşluğu render çözünürlüğünü artırmak için kullanıyoruz. Böylece imaj kalitesi güzelleşirken netlik ve kenar yumuşatma daha âlâ hale geliyor. Şayet dayanaklı bir ekran kartına sahipseniz DLDSR’ye yahut daha eski DSR’ye bir baht verebilirsiniz.